Schorzenia stopy są niezwykle częste. Blisko 80% społeczeństwa cierpiało z powodu bólu stopy. Zapalenie ścięgna Achillesa, zapalenie rozcięgna podeszwowego potocznie zwane ostrogami piętowymi oraz bóle związane z koślawością palucha popularnie zwanymi haluksem to najczęstsze schorzenia stóp. Jednak dysfunkcje stopy to nie tylko problem stóp. Stopa jest jedynym punktem kontaktu naszego ciała z podłożem w czasie stania czy chodu i jej dysfunkcje wpływają na całe ciało. Osoby cierpiące na przewlekłe bóle stopy znacznie częściej odczuwają bóle w innych częściach ciała. Ponad 60% odczuwa bóle kręgosłupa, blisko 60% odczuwa bóle innych stawów, a ponad 50% ma problemy z nadwagą i ? ze wzrokiem. Aby zrozumieć jak powstają schorzenia stóp musimy wiedzieć jak funkcjonują zdrowe stopy.
Stopa to niezwykle skomplikowana struktura biomechaniczna. Stopa zbudowana jest z 26 kości i 33 stawów oraz ponad 100 mięśni, ścięgien i więzadeł! Stopa pozwala nam na sprawne przemieszczanie się oraz absorbuje wstrząsy związane z ruchem.
W czasie różnych faz chodu, biegu czy innych aktywności w obciążeniu, w stopie powinny zachodzić bardzo konkretne ruchy. Opiszę tutaj dwa główne – pronację i supinację. Pronacja występuje w czasie chodu gdy stopa znajduje się z przodu. Jest to skomplikowany, trójpłaszczyznowy ruch zachodzący w kilku stawach jednocześnie. Dla uproszczenia napiszę, że w czasie pronacji łuk stopy powinien się obniżać. Supinacja zachodzi w stopie, która znajduje się z tyłu podczas chodu. W czasie supinacji łuk stopy powinien się unosić.
Niestety w dzisiejszym świecie nawet 90% społeczeństwa cierpi na zaburzenia prawidłowej pracy stóp, głównie na brak supinacji. Istnieje wiele przyczyn powstawania tych zaburzeń. Mimo, że wymienia się pośród nich predyspozycje genetyczne to w rzeczywistości nie są one aż tak częste. Fakt, że mama czy babcia cierpiała na haluksy nie oznacza bowiem automatycznie, że odziedziczyliśmy to schorzenie w genach. Do najczęstszych przyczyn zalicza się zaburzenia biomechaniczne, które powstają w wyniku siedzącego trybu życiu i nieprawidłowego obuwia.
Aby zachodził odpowiedni ruch w stopie konkretne mięśnie w bardzo konkretnym czasie muszą zostać napięte a inne rozluźnione. Na tym polega prawidłowa kontrola motoryczna. Długotrwałe siedzenie, brak ruchu, urazy i wypadki oraz nieodpowiednie obuwie zaburzają kontrolę motoryczną.
W swojej praktyce najczęściej spotykam się z trzema problemami dotyczącymi stóp.
Ograniczenie zgięcia grzbietowego stopy może być spowodowane przykurczem mięśni łydki. Te przykurcze najczęściej są związane z siedzącym trybem życia i noszeniem butów na obcasie. Ponadto występują po urazach takich jak skręcenie stawu skokowego. Skręcenie stawu skokowego to bardzo częsty uraz, który niezwykle rzadko jest odpowiednio rehabilitowany. W czasie tego urazu zazwyczaj dochodzi do uszkodzenia torebki stawowej i więzadeł, które zawierają bardzo liczne mechanoreceptory. Te receptory informują mózg o położeniu stopy w przestrzeni. Bez tych informacji zaburzona zostaje kontrola motoryczna i zaczynają powstawać ograniczenia ruchomości i związane z nimi schorzenia.
Długotrwałe siedzenie powoduje ograniczenie wyprostu stawu biodrowego. Ograniczenie wyprostu stawu biodrowego powoduje ograniczenie rotacji stawu biodrowego, a rotacja stawu biodrowego ma wpływ na rotację piszczeli co wpływa na supinację stopy. Ponadto nieprawidłowe funkcjonowanie mięśni biodra zaburza kontrolę pronacji w stopie. Mięśnie działające na biodro powinny wspomagać mięśnie stopy w kontrolowaniu pronacji. Są to jedne z największych mięśni w naszym ciele. Ich nieprawidłowa praca powoduje, że znacznie słabsze mięśnie łydki przejmują pracę mięśni działających na biodro (głównie mięśni pośladkowych) co prowadzi do ich przeciążenia i bólu.
W czasie ruchu mięśnie pośladkowe kontrolują pracę stawu biodrowego. Do ich prawidłowego działania potrzebujemy odpowiednio ruchomej, a jednocześnie stabilnej miednicy. Tę stabilność zapewniają mięśnie tułowia – mięśnie brzucha i grzbietu. Aby te mięśnie działały prawidłowo nasz kręgosłup musi ruszać się prawidłowo. Niestety w czasach gdy większość dnia spędzamy siedząc, ruchomość kręgosłupa bardzo często jest ograniczona. Nawet ograniczenie ruchomości szyi i wzmożone napięcie mięśni szyi może powodować zaburzenia pracy mięśni tułowia.
Podstawowym założeniem osteopatii jest fakt, iż nasze ciało stanowi całość. Nie możemy leczyć żadnego schorzenia bez zbadania i analizy jak reszta ciała wpływa na to schorzenie. Jak widać z powyższego opisu nawet ruchomość szyi może powodować schorzenie stopy. W swojej praktyce niejednokrotnie widziałem poprawę u swoich pacjentów po wyleczeniu z pozoru niezwiązanych dysfunkcji. Niestety w medycynie powstały wąskie specjalizacje i lekarze zazwyczaj koncentrują się tylko na objawach. Leczenie fizykoterapeutyczne takie jak ultradźwięki oraz zastrzyki przeciwzapalne przynoszą ograniczone efekty ponieważ nie usuwają przyczyny powstawania schorzenia. Demonizowany przez lekarzy stan zapalny powstaje w procesie regeneracji uszkodzonych tkanek i jest skutkiem uszkodzenia, a nie przyczyną.
Aby cieszyć się zdrowymi stopami musimy usprawnić cały organizm. Ruchomość obu stóp, obu stawów biodrowych, kręgosłupa, a nawet stawów barkowych jest konieczna do pełni zdrowia. Leczenie osteopatyczne jest skutecznym, bezpiecznym i naturalnym sposobem na pozbycie się uciążliwych dolegliwości.
