Mgr. Maciej Frątczak, Osteopata
Opieka osteopatyczna w wieku niemowlęcym.
Okres od urodzenia dziecka do ukończenia pierwszego roku życia nazywa się okresem niemowlęcym. Jest to okres największych przemian w życiu. Z kompletnie bezbronnej istoty dziecko przemienia się w chodzącego małego człowieka. Niestety w okresie tym występują zaburzenia, na które warto zwrócić uwagę, aby organizm prawidłowo się rozwijał. Zazwyczaj zaburzenia te są niegroźne dla życia jednak potrafią być bardzo dokuczliwe i męczące zarówno dla dziecka jak i dla rodziców. Ponadto mogą wpływać na powstawanie różnych schorzeń w okresie dojrzewania (np. skoliozy) i w życiu dorosłym.
Na szczęście w większości przypadków są one stosunkowo łatwe do skorygowania przez wyspecjalizowanych terapeutów zajmujących się terapią niemowląt.
1. Traumy okołoporodowe.
Prawidłowy, naturalny, fizjologiczny poród jest niezwykle istotny dla rozwoju dziecka. W czasie porodu dziecko przechodzi przez kanał rodny. To kształtuje główkę dziecka i jest sygnałem dla układu nerwowego, że wszystko przebiegło prawidłowo. W zależności od ułożenia dziecka w łonie matki lekarz podejmuje decyzję o zastosowaniu zabiegu tzw. cesarskiego cięcia lub o porodzie naturalnym. Zbyt długi poród, poród przez cesarskie cięcie czy z użyciem kleszczy częściej powoduje zaburzenia w rozwoju dziecka.
O to przykłady najczęściej występujących pozycji dziecka w łonie matki.
W przypadku pierwszych trzech pozycji lekarz musi zastosować zabieg tzw. cesarskiego cięcia do przyjęcia dziecka.
Zabieg cesarskiego cięcia wiąże się z licznymi skutkami ubocznymi. Szacuje się, że nawet 70% dzieci urodzonych w ten sposób wykazuje różnego rodzaju zaburzenia. Są to m.in. zaburzenia oddychania i problemy z karmieniem, asymetria główki, wzmożone napięcie mięśniowe oraz opóźnienie kontaktu matki z dzieckiem.
Położenie podłużne główkowe jest to położenie prawidłowe dziecka.
Pozostałe ułożenia dziecka są nieprawidłowe i mogą być wskazaniem do zastosowania cesarskiego cięcia.
Porody przy użyciu kleszczy lub próżnociągu są na szczęście coraz rzadziej spotykane. Lekarz stosuje te urządzenia aby przyspieszyć poród i wspomóc rodzącą. Ich zastosowanie może zniekształcać główkę dziecka oraz podnosi ryzyko uszkodzenia splotu ramiennego. Uszkodzenie splotu ramiennego powoduje ograniczenie lub całkowity brak ruchomości kończyn górnych dziecka.
Poród indukowany przy pomocy oksytocyny oraz poród przy użyciu manewru Kristellera ( w którym lekarz wypycha dziecko z łona matki) wiążą się ze zwiększoną kompresją dziecka. W tych wypadkach dziecko częściej wykazuje objawy wzmożonego napięcia mięśniowego np. wygina się do tyłu lub układa w literę ?C? oraz przedwcześnie podnosi główkę. Generalnie im dłużej trwa poród tym większe napięcie obserwujemy w ciele dziecka po porodzie.
2. Najczęstsze problemy okresu niemowlęcego.
Generalnie większość problemów okresu niemowlęcego związana jest z przebodźcowaniem układu nerwowego. To z kolei powoduje nadmierne napięcie mięśni i rozdrażnienie. Objawy, które obserwujemy u dziecka to nadmierna płaczliwość, prężenie, częste zaciskanie pięści, spanie z podkurczonymi nogami, gryzienie brodawek podczas karmienia i niespokojny sen.
Wszystkie te problemy można leczyć stosując odpowiednią terapię mającą na celu wyciszenie układu nerwowego.
Ponadto niemowlaki często cierpią z powodu kolek i ulewania pokarmu.
3. Kolki
Prężenie, napinanie i płacz dziecka podczas wypróżniania i oddawania gazów to najczęstsze objawy kolki. Musimy jednak pamiętać, że prawdziwe kolki występują rzadko. Jeżeli płacz i prężenie ustępują po wypróżnieniu czy oddaniu gazów, a całę zajście trwa około 30 minut to najprawdopodobniej mamy do czynienia z dyschezją. Dyschezja jest spowodowana niedojrzałością układu pokarmowego i nerwowego. Niemowlę nie potrafi kontrolować mięśni i napina zwieracze oraz mięśnie brzucha jednocześnie co blokuje wypróżnianie.
W takich sytuacjach pomocne są odpowiednie masaże brzucha.
Prawdziwe kolki występują gdy dziecko je za dużo i/lub za często i niestrawiony pokarm trafia do jelita grubego gdzie powstają duże ilości gazów. A także gdy dziecko jest uczulone na mleko, zwłaszcza na mleko krowie gdy podajemy mleko modyfikowane. W takiej sytuacji pomocne może być zmiana mleka i rzadsze karmienie dziecka. W większości przypadków wystarczy karmienie co 3 godziny.
4. Ulewanie
Ulewanie pokarmu jest jednym z częstszych problemów z jakim zgłaszają się rodzice niemowlaków. Na szczęście zazwyczaj ulewanie jest spowodowane niedojrzałością układu pokarmowego i ustępuje samoistnie do 10-go miesiąca życia.
Do specjalisty należy udać się jeżeli dziecko chlusta (normalnie pokarm ścieka po policzku), jeżeli w treści pokarmowej znajdziemy krew lub żółć a także gdy dziecko ulewa po każdym karmieniu.
Warto także pamiętać, że czasami dziecko może nie ulewać pokarmu tylko zarzucać treścią pokarmową do przełyku a następnie ją połykać. Mówimy wówczas o refluksie utajonym. Pokarm nie wydostaje się na zewnątrz tylko krąży z żołądka do przełyku i z powrotem. Przy tym drażni przełyk, krtań i gardło. Dziecko może mieć chrypkę, może chrząkać, częściej płakać po karmieniu i częściej łapać infekcje. W tej sytuacji warto wykonać badanie USG jamy brzusznej celem wykluczenia zmian patologicznych żołądka i przełyku.
5. Asymetria główki
Asymetria główki – spłaszczenie jednej ze stron czy wypłaszczenie potylicy – są stosunkowo częstym problemem. Najczęściej związane są one z ograniczeniem ruchu głowy i szyi dziecka. W takiej sytuacji warto jak najszybciej udać się do specjalisty. Najlepsze efekty terapeutyczne uzyskujemy przed ukończeniem 6-go miesiąca życia. W 6-tym miesiącu życia szwy czaszkowe ulegają zrostowi i zmiana kształtu główki jest znacznie trudniejsza.
6. Zaburzenia integracji sensorycznej.
Gdy obserwujemy, że nasze dziecko cierpi na brak koncentracji, wzmożone napięcie mięśniowe, wygórowane odruchy lub tiki nerwowe, nadmiernie się ekscytuje, ma problem z bliskością, wykazuje niechęć do przytulania, nie okazuje uczuć to możemy podejrzewać zaburzenie integracji sensorycznej.
W tej sytuacji powinniśmy udać się do specjalisty integracji sensorycznej celem dokładnej diagnozy. Leczenie osteopatyczne wspomaga leczenie zaburzeń integracji sensorycznej poprzez wyciszenie układu nerwowego. Warto pamiętać, że zaburzenia integracji sensorycznej są częstsze w przypadku urazów okołoporodowych.
7. Nadmierna płaczliwość dziecka.
Niemowlę wyraża swoje potrzeby poprzez płacz. Generalnie dziecko płacze gdy jest głodne, gdy jest w bólu, gdy się boi, czuje dyskomfort (mokrą pieluchę) lub chce zwrócić na siebie uwagę. Jeżeli po nakarmieniu, zmianie pieluchy itd. Dziecko się uspokaja to nie należy się martwić.
Warto udać się do specjalisty gdy dziecko często się wybudza (częściej niż co 2-3 godziny), budzi się z krzykiem i do tego my wygórowany odruch Moro (unosi rączki do góry jakby na gest poddania). Zazwyczaj przyczyną takiego zachowania są traumy okołoporodowe.
Ponadto warto pamiętać o kilku warunkach poprawiających sen dziecka (i nie tylko dziecka):
Chcesz sprawdzić czy Twoje dziecko rozwija się prawidłowo?
Dziecko ma problem z ulewaniem, nadmierną płaczliwością lub kolkami?
Jesteś po cesarskim cięciu?
Zauważyłaś asymetrię u swojej pociechy?
Umów się na wizytę do naszego specjalisty osteopatii pediatrycznej Macieja Frątczaka – tel 508-489-851 lub www.osteopatagdansk.pl
